Pas çdo palë zgjedhjesh në vendin tonë diskutohet sistemi zgjedhor. Që nga viti 1991 pas përmbysjes së regjimit komunist në Shqipëri e deri tani janë mbajtur 10 zgjedhje të përgjithshme parlamentare, 2 prej tyre zgjedhje të parakohshme, ndërkohë deputetët janë zgjedhur duke u aplikuar disa sisteme zgjedhore të ndryshme në periudhën 1991-2021.
Në Shqipëri janë zbatuar sistemet maxhoritare, sistemi (maxhoritar me korrektim proporcional kombëtar), proporcional rajonal me lista të mbyllura dhe i fundit proporcional rajonal me lista të hapura.
Sistemi maxhoritar
Sistemi maxhoritar është sistemi i konkurrimit të drejtpërdrejtë ndërmjet kandidatëve të partive politike apo kandidatëve të pavarur. Ky sistem prodhon një parlament të qëndrueshëm, me lidhje të drejtpërdrejtë ndërmjet zgjedhësve dhe deputetëve. Rasti i vetëm që Shqipëria ka aplikuar sistemin maxhoritar janë zgjedhjet e 31 marsit 1991.
Sistemi i përzier
Sistemi i përzier është kombinim i sistemit maxhoritar me sistemin proporcional. Sistemi i përzier është aplikuar disa herë në Shqipëri, duke filluar nga viti 1992, ku 100 deputetë zgjidheshin drejtpërdrejtë sipas sistemit maxhoritar, ndërsa 40 të tjerë plotësoheshin me anë të sistemit proporcional.
Sistemi proporcional
Ky sistem krijon hapësira për përfaqësim sa më të drejtë në parlament, duke u dhënë shans të gjithë faktorëve politikë të kapërcejnë një prag të pranueshëm elektoral, për t’u përfaqësuar në parlament. Sistemi proporcional mund të aplikohet nëpërmjet votimit në një zonë unike, ose në disa zona/rajone.
Sistemi proporcional rajonal
Prej vitit 2009, Shqipëria aplikon sistemin proporcional rajonal të mbyllur. Në zgjedhjet e fundit të 25 prillit u përdor sistemi zgjedhor proporcional rajonal me lista te hapura. Ky sistem nënkupton që zgjedhësit përveç siglës se partisë politike duhet të votojnë dhe për kandidatin/en e parapëlqyer prej tyre.
LEXONI GJITHASHTU:
- Oerd Bylykbashi: Reformë të thellë zgjedhore, ndryshim të sistemit
- Gjykata Kushtetuese rrëzon mënyrën e shpërndarjes së mandateve, shfuqizon kriterin e herësit
- Mazhoranca paralajmëron reformë zgjedhore në shtator