Rritja e Çmimeve të Gazit në Evropë pas Ndalimit të Kalimit të Gazit Rus nga Ukraina
Çmimet e gazit në Evropë janë rritur pas vendimit të Ukrainës për të ndaluar kalimin e gazit rus përmes territorit të saj drejt Bashkimit Evropian, duke shkaktuar një ndikim të ndjeshëm në tregun evropian të energjisë. Sipas korrespondentit të Zërit të Amerikës, Henry Ridgwell, Rusia, e cila dikur përmbushte mbi një të tretën e kërkesës për gaz të Evropës, ka humbur një burim të rëndësishëm të të ardhurave, ndërsa Ukraina po përjeton humbje të tjera ekonomike për shkak të humbjes së tarifave të kalimit të gazit.
Çmimet e gazit me shumicë në Evropë u rritën të enjten në nivelin më të lartë që nga tetori i vitit 2023, si rezultat i vendimit të Ukrainës për të ndaluar kalimin e gazit rus përmes territorit të saj që nga 1 janari. Ky vendim ka sjellë një humbje prej mbi 5 miliardë dollarësh për Rusinë, ndërsa Ukraina do të humbasë rreth 800 milionë dollarë nga tarifat që siguronin kalimi i gazit.
Megjithatë, ndikimi i këtij vendimi në Evropë pritet të jetë i kufizuar, sipas analistit Thomas O’Donnell. Ai thekson se, megjithëse disa shtete si Sllovakia, Hungaria dhe Austria janë më të varura nga gazin rus, ato nuk do të përballen me mungesa të drejtpërdrejta gazi, por do të duhet të paguajnë çmime më të larta.
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, theksoi muajin e kaluar se nuk do t’i jepte më mundësinë Rusisë për të fituar miliarda dollarë nga eksportet e gazit, ndërkohë që forcat ruse vazhdojnë agresionin në territorin ukrainas. Ndërkohë, kryeministri i Sllovakisë, Robert Fico, i cili është i njohur për lidhjet e tij të ngushta me Presidentin rus Vladimir Putin, e ka kritikuar Bashkimin Evropian për vendosjen e sanksioneve ndaj Rusisë dhe për ndihmën që ka ofruar Ukrainës, duke e konsideruar këtë si një sakrifikim të interesave të shteteve të vogla të bllokut për qëllime gjeopolitike.
Në një fjalim të tij të mërkurën, pas ndërprerjes së kalimit të gazit rus, kryeministri Fico theksoi se kjo masë do të ketë ndikime të konsiderueshme për të gjithë Bashkimin Evropian, por jo për Federatën Ruse, e cila është duke u përpjekur të diversifikojë rrugët e furnizimit me gaz. Edhe pse Sllovakia dhe shtete të tjera si Hungaria dhe Austria janë më të varura nga furnizimet me gazin rus, Bashkimi Evropian ka arritur të ulë varësinë e tij nga Rusia, pjesërisht për shkak të rritjes së importeve të gazit nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Rusia ka kufizuar mundësitë e saj për furnizim të drejtpërdrejtë me gaz në Evropë, pasi tubacioni “Yamal-Evropë” që kalon përmes Bjellorusisë u mbyll në vitin 2022. Po ashtu, disa muaj më vonë, gazsjellësi “Nord Stream”, që kalonte nën Detin Baltik për në Gjermani, u sabotua. Megjithatë, Rusia vazhdon të furnizojë me gaz disa shtete të tjera si Hungaria, Turqia dhe Serbia përmes tubacionit “TurkStream”.
Në vitin 2024, importet e gazit rus përmes Ukrainës përbënin rreth 5% të furnizimeve totale të Evropës. Kjo përbën një humbje të ndjeshme për Rusinë, e cila kishte dikur një rol dominues në furnizimin me gaz të Evropës. Ndërsa Bashkimi Evropian ka diversifikuar burimet e tij të furnizimit me energji, zhvillimet e fundit për shkak të ndalimit të kalimit të gazit rus nga Ukraina mund të kenë ndikime të mëtejshme në tregjet energjetike të kontinentit.
