Presidenti i Azerbajxhanit Ilham Aliyev thotë se rrëzimi i avionit mund të ishte i paqëllimshëm, por kritikon Moskën për përpjekjen për të “heshtur” për ditë të tëra.

“Mund të themi me qartësi të plotë se avioni u rrëzua nga Rusia. (…) Nuk po themi se është bërë qëllimisht, por është bërë,” i tha ai televizionit shtetëror të Azerbajxhanit të dielën.

Aliyev tha se avioni i linjës, i cili u rrëzua të mërkurën në Kazakistan, u godit nga zjarri nga toka mbi Rusi dhe “u bë i pakontrollueshëm nga lufta elektronike.” Aliyev akuzoi Rusinë se u përpoq të “heshtë” çështjen për disa ditë, duke thënë se ishte “i mërzitur dhe i befasuar” nga versionet e ngjarjeve të paraqitura nga zyrtarët rusë.

“Për fat të keq, për tre ditët e para nuk dëgjuam asgjë nga Rusia përveç versioneve delirante,” tha ai.

Përplasja vrau 38 nga 67 personat në bord. Kremlini tha se sistemet e mbrojtjes ajrore po gjuanin pranë Grozny, kryeqyteti rajonal i republikës ruse të Çeçenisë, ku avioni u përpoq të ulej, për të shmangur një sulm me dron ukrainas.

Aliyev tha se Azerbajxhani i bëri tre kërkesa Rusisë në lidhje me rrëzimin.

“Së pari, pala ruse duhet t’i kërkojë falje Azerbajxhanit. Së dyti, ajo duhet të pranojë fajin e saj. Së treti, ndëshkoni fajtorët, sillni ata në përgjegjësi penale dhe paguani dëmshpërblim shtetit të Azerbajxhanit, pasagjerëve të lënduar dhe anëtarëve të ekuipazhit, “tha ai.

Aliyev vuri në dukje se kërkesa e parë ishte “tashmë përmbushur” kur presidenti rus Vladimir Putin i kërkoi falje të shtunën. Putin e quajti përplasjen një “incident tragjik” edhe pse nuk pranoi përgjegjësinë e Moskës.

Ai tha se një hetim për përplasjen ishte në vazhdim dhe se “versioni përfundimtar (i ngjarjeve) do të dihet pasi të hapen kutitë e zeza”.

Ai vuri në dukje se Azerbajxhani ishte gjithmonë “në favor të një grupi ekspertësh ndërkombëtarë” që hetonin rrëzimin dhe kishte “refuzuar kategorikisht” sugjerimin e Rusisë që Komiteti Ndërshtetëror i Aviacionit, i cili mbikëqyr aviacionin civil në Komonuelthin e Shteteve të Pavarura, ta hetonte atë.

“Nuk është sekret që kjo organizatë përbëhet kryesisht nga zyrtarë rusë dhe drejtohet nga shtetas rusë. Faktorët e objektivitetit nuk mund të sigurohen plotësisht këtu”, tha Aliyev.

Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov tha për mediat shtetërore ruse të dielën se Putin kishte folur sërish me Aliyev në telefon, por nuk dha detaje të bisedës.

Kremlini tha gjithashtu se një hetim i përbashkët nga Rusia, Azerbajxhani dhe Kazakistani ishte duke u zhvilluar në vendin e rrëzimit pranë qytetit Aktau në Kazakistan. Avioni po fluturonte nga kryeqyteti i Azerbajxhanit, Baku, për në Grozny kur u kthye në drejtim të Kazakistanit, qindra kilometra përtej Detit Kaspik nga destinacioni i synuar, dhe u rrëzua teksa po tentonte të ulej.

Pasagjerët dhe ekuipazhi që i mbijetuan përplasjes i thanë mediave azerbajxhanas se dëgjuan zhurma të forta në aeroplan ndërsa po rrotullohej mbi Grozny.

Dmitry Yadrov, kreu i autoritetit rus të aviacionit civil Rosaviatsia, tha të premten se ndërsa avioni po përgatitej të ulej në Grozny në mjegull të thellë, dronët ukrainas po synonin qytetin, duke bërë që autoritetet të mbyllnin zonën për trafikun ajror.

Përplasja është aksidenti i dytë vdekjeprurës i aviacionit civil i lidhur me luftimet në Ukrainë. Fluturimi 17 i Malaysia Airlines u rrëzua me një raketë ruse tokë-ajër, duke vrarë të gjithë 298 personat në bord, ndërsa fluturoi mbi zonën në Ukrainën lindore të kontrolluar nga separatistët e mbështetur nga Moska në vitin 2014.

Rusia ka mohuar përgjegjësinë, por një gjykatë holandeze në vitin 2022 dënoi dy rusë dhe një ukrainas pro-rus për rolin e tyre në rrëzimin e aeroplanit me një sistem të mbrojtjes ajrore të sjellë në Ukrainë nga një bazë ushtarake ruse.

LEXONI GJITHASHTU:

• Avioni Hamburg-Prishtinë pëson defekt, bën ulje emergjente në Beograd
• Avioni i Air Canada merr flakë, krahu preku pistën gjatë uljes