Makinat janë dhe do të mbeten mënyra kryesore e transportit për shumë njerëz në të gjithë Evropën, nga Portugalia në Poloni dhe nga Suedia në Greqi, edhe pse qasja në opsione të pastra dhe të përballueshme të transportit publik dhe aktiv rritet.

Megjithatë, qasja në automjetet elektrike mbetet e pabarabartë për shumë evropianë.

Aksesueshmëria dhe përballueshmëria e transportit të pastër nuk është vetëm një shtyllë kyçe e tranzicionit të drejtë, por edhe e rëndësishme në shkallë kombëtare për sa i përket sovranitetit energjetik – me fjalë të tjera, zvogëlimi i varësisë nga nafta dhe gazi i huaj.

Për më tepër, elektrifikimi i vazhdueshëm i transportit ka kuptim ekonomikisht. Makinat elektrike janë më të lira për t’u përdorur pasi motori elektrik është më i besueshëm dhe më efikas. Për më tepër, benzina ose nafta janë më të shtrenjta për kilometër sesa energjia elektrike e karikuar në shtëpi.

Megjithatë, kostot e baterisë e bëjnë ende koston fillestare të makinës elektrike shumë të lartë për shumë evropianë, dhe madje edhe kursimet e pritura në koston e karburantit nuk janë të mjaftueshme si nxitje për shumicën e familjeve që të kalojnë nga motori me djegie të brendshme në atë elektrik.

Si rezultat, evropianët që jetojnë në zonat rurale mbeten të prekshëm ndaj luhatjeve të çmimit të naftës dhe do të preken gjithashtu nga futja e EU ETS 2.

Nëse zbatohet pa marrë në konsideratë ndikimet në familjet më vulnerabël, ETS 2 mund të përkeqësojë varfërinë energjetike dhe përjashtimin nga transporti.

Familjet më të varfra evropiane do të kenë vështirësi në blerjen e një makine elektrike me çmim të përballueshëm, pasi tregu i automjeteve elektrike të dorës së dytë është ende në hapat e para, duke i lënë veten të ekspozuar ndaj çmimeve në rritje të benzinës ose naftës.

Ne kemi nevojë për një skemë të qirasë sociale

Një skemë qirasë social për automjetet elektrike, ku mbështetja shtetërore i bën automjetet elektrike të përballueshme për një grup më të gjerë konsumatorësh, është një mënyrë për të siguruar akses të barabartë në makina të pastra për evropianët më pak të fatlumë, ndërkohë që krijon edhe tregje të reja për industrinë evropiane të automobilave.

Një skemë evropiane e qiradhënies sociale për makinat e vogla elektrike është një mënyrë e zgjuar për t’i bërë makinat elektrike të arritshme dhe të përballueshme edhe jashtë zonave urbane.

Shembulli francez tregon se pa asnjë kosto paraprake, përfituesit mund të kishin akses në një makinë të pastër për një qira mujore prej afërsisht 150 eurosh.

Për vende si Polonia, kjo kosto do të duhej të binte më tej në rreth 25 euro në muaj, që është një nivel çmimi sfidues, por i mundshëm.

Vendet që prezantojnë një skemë të qirasë sociale duhet të përqendrohen në makinat elektrike të vogla dhe të lehta që janë më të përballueshme, më efikase nga ana e energjisë dhe kanë një ndikim më të vogël në klimë dhe mjedis.

Duke siguruar që këto makina të prodhohen në Evropë, ne do të stimulonim gjithashtu sektorin evropian të automobilave.

Me një zinxhir vlerash që përbën 13 milionë vende pune direkte dhe indirekte dhe një kontribut prej 1 trilion eurosh në PBB-në e BE-së, industria e makinave ka qenë një shtyllë e ekonomisë së BE-së.

Por gjatë dy viteve të fundit, ajo ka pasur vështirësi të kapërcejë dy sfida paralele: rritjen e konkurrencës me prodhuesit kryesisht nga Kina dhe nevojën urgjente për të elektrifikuar produktet e saj.

Zgjidhje të përshtatshme për qëllimin

Një skemë e qirasë sociale është e pajtueshme me mekanizmat ekzistues të financimit të BE-së. Në afat të shkurtër, ajo mund të bashkëfinancohet përmes Instrumentit të Rimëkëmbjes dhe Qëndrueshmërisë.

Në planin afatgjatë, Fondi i Klimës Sociale mund të përdoret gjithashtu për të mbështetur një skemë të tillë, dhe dhënia me qira në nivel BE-je mund të mundësohet në bazë të mësimeve të nxjerra nga tregu francez.

Nëse zbatohet nga viti 2025 deri në vitin 2035, mund t’u sjellë dobi deri në 10 milionë familjeve evropiane, ndërkohë që do të ndihmojë sektorin e automobilave të Evropës të rrisë konkurrueshmërinë e tij.

Gjithashtu, do të stimulojë tregun evropian të automjeteve elektrike të dorës së dytë, duke përfituar kështu edhe më shumë qytetarë të BE-së.

Duke bashkuar kërkesën kombëtare, ne mund të sigurojmë që 1 milion makina të vogla elektrike të shiten në BE çdo vit për dekadën e ardhshme.

Një vëllim i tillë do të çojë gjithashtu në një kosto më të vogël për njësi, duke e bërë qiranë sociale më të lirë – por vetëm nëse koordinohet në nivel të BE-së.

Si përfundim, mbështetja e njerëzve në sigurimin e transportit të pastër përmes një skeme të qiradhënies sociale ka kuptim nga çdo këndvështrim – dhe mundësimi i koordinimit në të gjithë BE-në e bën atë edhe më efikas dhe të arritshëm.

Ne e përgëzojmë Komisionin Evropian për angazhimin e tij në Marrëveshjen për Industri të Pastër për të zhvilluar Udhëzime për shtetet anëtare mbi qiradhënien sociale për automjetet me emetime zero.

Ky udhëzim duhet të përparojë shpejt dhe të zhvillohet në partneritet jo vetëm me shtetet anëtare, por edhe me OJQ-të, për të përgatitur zgjidhje të përshtatshme për qëllimin që mund t’u sjellin dobi qytetarëve dhe të kontribuojnë në krijimin e vendeve të punës në sektorin automobilistik të BE-së.

Krzysztof Bolesta shërben si Zëvendësministër i Mjedisit i Polonisë, dhe Thomas Pellerin-Carlin (Francë-S&D) është Anëtar i Parlamentit Evropian (MEP)./ Nga Krzysztof Bolesta, Zëvendësministri i Mjedisit i Polonisë, dhe Thomas Pellerin-Carlin, eurodeputet francez.

Opinionet e shprehura në këtë artikull janë ato të autorëve dhe nuk përfaqësojnë në asnjë mënyrë qëndrimin editorial të Euronews.

LEXONI GJITHASHTU:

• Rritet kërkesa për makina elektrike në Shqipëri, por mungon infrastruktura
• Kryeministri i Spanjës zotohet të hetojë ndërprerjen e energjisë elektrike