Nga Thomas L. Friedman
Unë kam një admirim të madh për mënyrën sesi Presidenti Biden ka përdorur ndjeshmërinë dhe praninë e tij fizike në Izrael për të bindur izraelitët se ata nuk janë të vetëm në luftën e tyre kundër Hamasit barbar, ndërkohë që po përpiqet të afrojë edhe palestinezët e moderuar.
Biden, e di, u përpoq shumë që ta bënte udhëheqjen izraelite të ndalonte në zemërimin e tyre dhe të mendonte tre hapa përpara, jo vetëm se si të hynte në Gaza për të rrëzuar Hamasin, por edhe se si të dilte jashtë dhe si ta bënte këtë me sa më pak viktima të mundshme civile.
Ndërsa presidenti shprehu mirëkuptim të thellë për dilemën morale dhe strategjike të Izraelit, ai iu lut udhëheqësve ushtarakë dhe politikë izraelitë të mësonin nga nxitimi i Amerikës për në luftë pas 11 shtatorit, i cili i çoi ushtarët tanë thellë në qoshet dhe rrugicat e errëta të qyteteve dhe qytezave të panjohura në Irak dhe Afganistan.
Megjithatë, zyrtarët amerikanë u larguan nga Jeruzalemi duke ndjerë se ndërsa kryeministri Benjamin Netanyahu i Izraelit e kupton se një tejkalim në Gaza mund t’i vërë flakën të gjithë lagjes – dhe ndoshta është më i kujdesshmi nga udhëheqësit izraelit sot partnerët e tij të koalicionit të krahut të djathtë janë të etur për të nxitur flakët në Bregun Perëndimor.
Kolonët atje kanë vrarë të paktën shtatë civilë palestinezë në akte hakmarrjeje javën e fundit, dhe ushtria izraelite është edhe më e ashpër se kryeministri tani dhe është e vendosur t’i japë Hamasit një goditje që e gjithë vendi nuk do ta harrojë kurrë. Ndërkohë, ministri i krahut të djathtë të financave të Izraelit po refuzon të transferojë paratë e taksave që i detyrohen Autoritetit Palestinez, duke dëmtuar aftësinë e tij për të mbajtur nën kontroll Bregun Perëndimor, gjë që ka bërë deri tani.
Në javën e parë të kësaj lufte, Udhëheqësi Suprem i Iranit dhe udhëheqësi i milicisë së Hezbollahut në Liban, Hassan Nasrallah, dukej se po mbanin kontroll shumë të rreptë mbi milicët e tyre si në kufirin me Izraelin ashtu edhe në Irak, Siri dhe Jemen. Por me kalimin e javës së dytë, zyrtarët amerikanë kanë marrë shenja në rritje se të dy udhëheqësit mund të mendojnë t’i lënë forcat e tyre të sulmojnë në mënyrë më agresive objektivat izraelite, dhe ndoshta objektivat amerikanë nëse Shtetet e Bashkuara ndërhyjnë.
Mos kini dyshim: mundësia e një lufte mbarë-rajonale që mund të tërheqë Shtetet e Bashkuara është shumë më e madhe sot se sa ishte pesë ditë më parë, më thanë zyrtarë të lartë amerikanë.
Ndërsa shkruaj, The Times po raporton se një anije luftarake e marinës amerikane në veri të Detit të Kuq të enjten rrëzoi tre raketa lundrimi dhe disa dronë të lëshuar nga Jemeni që Pentagoni tha se mund të ishin drejtuar drejt Izraelit.
Më shumë raketa me gjasë nga milicitë pro-iraniane u hodhën ndaj forcave amerikane në Irak dhe Siri dhe ndaj Izraelit nga Libani.
Izraeli nuk ka gjasa të lejojë Iranin të përdorë përfaqësuesit e tij për të goditur Izraelin pa gjuajtur përfundimisht një raketë direkt në Teheran. Nëse kjo ndodh, gjithçka mund të ndodhë. Izraeli besohet se ka nëndetëse në Gjirin Persik.
Ajo që e bën situatën trefish të rrezikshme është që edhe nëse Izraeli vepron me përmbajtje herkuliane për të parandaluar vdekjet e civilëve në Gaza, nuk do të ketë rëndësi. Mendoni se çfarë ndodhi në Spitalin Ahli Arab të qytetit të Gazës të martën.
Siç më vuri në dukje kolumnisti izraelit Nahum Barnea, Xhihadi Islamik Palestinez (PIJ) arriti më shumë këtë javë me një raketë në dukje të gabuar “seç arriti në të gjitha lëshimet e suksesshme të raketave”.
Si keshtu? Pasi ajo raketë dështoi dhe ra në spitalin palestinez në Gaza, duke vrarë shumë njerëz, Hamasi dhe PIJ dolën me shpejtësi dhe pohuan pa asnjë provë se Izraeli kishte bombarduar qëllimisht spitalin, duke i vënë flakën rrugëve në mbarë botën arabe.
Kur Izraeli dhe Shtetet e Bashkuara ofruan prova bindëse disa orë më vonë se PIJ goditi aksidentalisht spitalin e Gazës me raketën e vet, tashmë ishte tepër vonë. Rruga arabe ishte në flakë dhe një takim i liderëve arabë me Biden u anulua.
Imagjinoni se çfarë do të ndodhë kur të fillojë pushtimi i parë i madh izraelit i Gazës në botën tonë, të lidhur nga rrjetet sociale dhe të ndotur me dezinformata të përforcuara nga inteligjenca artificiale.
Nuk është çudi që liderët arabë pro-amerikanë po i kërkojnë Bidenit që t’i lutet izraelitëve të veprojnë në mënyra që u lënë atyre hapësirë për të vazhduar punën me Izraelin.
Kjo është arsyeja pse unë besoj se Izraeli do të ishte shumë më mirë të përfytyronte çdo operacion në Gaza si “Operacioni Shpëtoni pengjet tona” në vend të “Operacionit Fund-Hamas-një herë e përgjithmonë” dhe ta kryente atë me sulme kirurgjikale dhe speciale, forcat që ende mund të marrin udhëheqjen e Hamasit, por gjithashtu të tërheqin vijën më të ndritshme të mundshme midis civilëve të Gazës dhe diktaturës së Hamasit.
Hamasi jo vetëm që ka marrë peng izraelitët; ka marrë peng edhe civilët e Gazës. Ata nuk patën një votë për rrëmbimin e egër të gjysheve dhe foshnjave izraelite nga Hamas.
Merrni një moment dhe dëgjoni serialin e Qendrës për Komunikime të Paqes dhe Times of Israel “Pëshpëritur në Gaza ” nga janari intervista me banorët e Gazës për atë që ata mendojnë në të vërtetë për udhëheqjen e korruptuar dhe despotike të Hamasit.
Izraeli duhet të respektojë dhe të ndërtojë mbi pikëpamjet e tyre nëse shpreson të ndërtojë ndonjë gjë pozitive të qëndrueshme në Gaza nga kjo luftë.
Por Izraeli sot është në një gjendje të papërpunuar mbijetese. Ne amerikanët mund të këshillojmë, por Izraeli do të bëjë atë që do të bëjë.
Aty ku unë kam një votë vetëm një është në Amerikë. Presidenti, në fjalimin e tij në kohën kryesore të së enjtes mbrëma, u zotua se do t’i kërkojë Kongresit një ndihmë shtesë prej 14 miliardë dollarësh për Izraelin për të kapërcyer këtë luftë, së bashku me një injeksion të menjëhershëm prej 100 milionë dollarësh në fonde të reja për ndihmën humanitare për palestinezët në Gaza dhe Bregun Perëndimor të pushtuar nga Izraeli.
Unë jam i gjithi për të ndihmuar izraelitët dhe civilët palestinezë në këtë kohë – por jo pa disa vargje shumë të dukshme.
Nëse Izraeli ka nevojë për armë për t’u mbrojtur nga Hamasi dhe Hezbollahu, me çdo kusht dërgojini ato.
Por për sa i përket ndihmës më të gjerë ekonomike për Izraelin, ajo duhet të sigurohet vetëm nëse Izraeli pranon të mos ndërtojë as edhe një vendbanim më shumë në Bregun Perëndimor zero, asnjë, jo më shumë.
Unë jam i vetëdijshëm se Hamasi ka qenë i përkushtuar për të eliminuar shtetin hebre që nga fillimi i tij jo sepse Izraeli ka zgjeruar vendbanimet në Bregun Perëndimor.
Por nëse Izraeli ka ndonjë shpresë për të ushqyer një udhëheqje palestineze që mund të zëvendësojë Hamasin në Gaza në një afat të gjatë dhe të jetë një partner efektiv për një zgjidhje me dy shtete, atëherë projekti i vendbanimit duhet të ndalet dhe duhet të ndalet tani.
Sa i përket Autoritetit Palestinez në Bregun Perëndimor, atij i duhet, sa më shpejt të jetë e mundur, të zgjedhë ose të emërojë një udhëheqje të re një me kompetencë për të ndërtuar institucione të denja palestineze në një mënyrë jokorruptive që fiton respektin dhe legjitimitetin e popullit të saj. Autoriteti Palestinez, i cili është gati të bashkëjetojë me shtetin hebre, duhet të jetë në gjendje të fitojë në fakt zgjedhje të lira dhe të ndershme kundër Hamasit në Bregun Perëndimor ose në Gaza.
Pa përmbushur këto dy grupe kushtesh, nuk ka të ardhme për moderim në këtë cep të botës, asnjë shans për një paqe të qëndrueshme dhe asnjë shans për normalizim midis Izraelit dhe Arabisë Saudite – pa marrë parasysh nëse Izraeli eliminon çdo lider të Hamasit, ushtar këmbësor. dhe raketë ose pa marrë parasysh sa dashamirës mund të jetë dikush për çështjen palestineze.
Guri themelor i 15 viteve të Bibi Netanyahu si kryeministër ka qenë zgjerimi strategjik i vendbanimeve për të parandaluar çdo perspektivë për krijimin e një shteti palestinez të afërt.
Duke vepruar kështu, udhëheqësi izraelit veproi me vetëdije dhe haptazi kundër interesave të SHBA-së. Ai ishte i gatshëm të destabilizonte aleatët e Amerikës, Jordaninë dhe Egjiptin, për të ndjekur më shumë vendbanime. Ai ishte i gatshëm të rrezikonte arritjen më të madhe diplomatike të Amerikës, Marrëveshjen e Abrahamit, nëse pakti nënkuptonte ndalimin e zgjidhjeve. Ai nuk ka treguar ende gatishmëri për të ndalur vendbanimet për të siguruar një përparim historik me Arabinë Saudite.
Njerëz, Izraeli është një vend i pasur sot dhe paratë janë të këmbyeshme. Për një kohë shumë të gjatë, ndihma ekonomike dhe ushtarake e SHBA-së e ka lejuar Netanyahun të marrë tortën e tij dhe ta hajë atë gjithashtu për të financuar projektin e vendbanimeve të çmendura dhe për të mbajtur një ushtri të avancuar, duke mos pasur nevojë të rrisë taksat mbi të gjithë publikun izraelit për të paguar për të gjitha. . Ndërsa Izraeli merrte ndihmën e SHBA-së në njërën anë, buxheti i Ministrisë së tij të Mbrojtjes pagoi për të ndërtuar rrugë për kolonët nga ana tjetër. Portofoli i Xha Semit, në mënyrë indirekte, ishte fondi i njomë për politikën e Netanyahut.
Pra, jo, ne nuk po i themi Netanyahut se çfarë të bëjë në Gaza – Izraeli është një vend sovran. Ne thjesht do t’i tregojmë atij se çfarë nuk do të bëjmë më – sepse edhe ne jemi një vend sovran.
Amerika ka financuar në mënyrë indirekte vetëvrasjen e ngadaltë të Izraelit – dhe nuk po flas vetëm për vendbanime. Shikoni se çfarë bëri Netanyahu qershorin e kaluar. Për të blerë partitë ultra-ortodokse që i duhen në koalicionin e tij për të mbajtur veten jashtë burgut për akuzat e korrupsionit, qeveria e Netanyahu u dha ultra-ortodoksëve dhe kolonëve “një rritje të paprecedentë në akordime … duke përfshirë financimin e plotë të shkollave për të mos mësuar anglisht. shkenca dhe matematika,” shpjegoi Dan Ben-David , një makroekonomist i cili është fokusuar në ndërveprimin midis demografisë dhe arsimit të Izraelit në Universitetin e Tel Avivit, ku ai drejton Institutin Shoresh për Kërkime Socio-Ekonomike . “Vetëm ky rritje buxhetore është më shumë sesa investon Izraeli secili Një vit në arsimin e lartë në përgjithësi – ose 14 vjet financim të plotë për Technion, MIT të Izraelit, ” tha z. Ben-David . “Kjo është krejtësisht e keqe.”
Përfundimi: Netanyahu ka një strategji krejtësisht jokoherente tani – eliminoni Hamasin në Gaza ndërsa ndërtoni më shumë vendbanime në Bregun Perëndimor që minojnë të vetmen alternativë të mirë afatgjatë palestineze ndaj Hamasit, Autoritetin Palestinez, të cilin Izraeli i duhet për të lënë në mënyrë të sigurt Gazën.
Nëse ky është sezoni i luftës, duhet të jetë gjithashtu një sezon për përgjigjet se çfarë ndodh në mëngjes. Nuk jam i vetmi që dua ta di. Siç shkroi historiani izraelit Yuval Noah Harari në një ese të kësaj jave në Haaretz për qeverinë e Netanyahut: Nëse ajo “ëndërron të shfrytëzojë fitoren për të aneksuar territore, rivizatoni me forcë kufijtë, dëboni popullsinë, injoroni të drejtat, censuroni fjalimin, realizoni fantazitë mesianike ose ktheni Izraelin. në një diktaturë teokratike – ne duhet ta dimë atë tani.
LEXONI GJITHASHTU:
- Kanosi me thikë katër të mitur, 70-vjeçari procedohet në gjendje të lirë
- OKB: Jemi të shqetësuar, palestinezët po kthehen në veri të Gazës