Liderët e Bashkimit Evropian do të takohen këtë të enjte në një samit të posaçëm të Këshillit Evropian për mbrojtjen evropiane dhe Ukrainën.
27 liderët e Bashkimit Evropian mblidhen në Bruksel për të diskutuar të ardhmen e Ukrainës, një vend kandidat për t’u bashkuar me bllokun, mes kërkesës maksimaliste të Donald Trump që një marrëveshje për t’i dhënë fund luftës së Rusisë të arrihet sa më shpejt të jetë e mundur.
Është hera e parë që krerët e shteteve dhe qeverive takohen në të njëjtën dhomë që kur presidenti amerikan mbajti një telefonatë 90-minutëshe me Vladimir Putin dhe vendosi të nisë negociatat për t’i dhënë fund pushtimit tre-vjeçar.
Përqafimi në rritje i Trumpit i pikave të bisedimeve të Kremlinit, refuzimi i tij për të dënuar Rusinë si agresore dhe konfrontimi i tij i jashtëzakonshëm me Volodymyr Zelensky në Zyrën Ovale kanë tronditur thellësisht BE-në dhe kanë nxitur frikën se Uashingtoni do të prishë një marrëveshje me Moskën dhe më pas do ta detyrojë Kievin ta marrë ose ta lërë atë.
Tensionet u ulën paksa këtë javë pasi Zelensky shprehu keqardhje për përplasjen e Zyrës Ovale dhe vlerësoi “udhëheqjen e fortë” të Trump. Republikani u përgjigj pozitivisht , duke thënë se ai “vlerësoi” fjalët e Zelensky.
“Është koha për t’i dhënë fund kësaj lufte të pakuptimtë. Nëse doni t’i jepni fund luftërave, duhet të flisni me të dyja palët,” i tha Trump Kongresit.
Pavarësisht nga tensioni i dukshëm, Shtëpia e Bardhë ka mbajtur një pezullim të përkohshëm të ndihmës ushtarake dhe ndarjes së inteligjencës me Kievin, dy vendime që rrezikojnë të kenë pasoja katastrofike për vendin në një kohë kritike në fushën e betejës.
“Shtetet e Bashkuara të Amerikës, aleati ynë, kanë ndryshuar qëndrimin e tyre për këtë luftë, duke mbështetur më pak Ukrainën dhe duke lënë dyshime për atë që do të vijë më pas,” tha Presidenti francez Emmanuel Macron në një fjalim televiziv . “Dua të besoj se SHBA-të do të qëndrojnë pranë nesh, por ne duhet të jemi gati që të mos jetë kështu”.
Ndërsa mblidhen të enjten për një samit të posaçëm, të mbledhur në reagim ndaj bisedimeve SHBA-Rusi, 27 liderët do të përpiqen të projektojnë unitet dhe zgjidhje në mbështetjen e tyre kolektive për Ukrainën dhe t’u përgjigjen disa prej pyetjeve më të ngutshme, të tilla si çfarë lloj garancish sigurie mund të përballojë BE-ja, sa para shtesë është e gatshme të kushtojë dhe sa larg mund të shkojë për të kompensuar mungesën e Amerikës.
Çështja nëse do të caktohet një i dërguar i posaçëm për negociatat gjithashtu mund të diskutohet, megjithëse nuk ka gjasa të paraqitet në këtë fazë asnjë listë e ngushtë emrash.
Zelensky do të udhëtojë në qytet për t’iu drejtuar personalisht krerëve të shteteve dhe qeverive.
Por përpjekja për të mbyllur radhët mund të rrudhet nga Viktor Orbán, i cili është rreshtuar plotësisht me administratën e re të SHBA dhe kërcënoi të prishë çdo iniciativë të re që, sipas tij, mund të minojë shtytjen e Trump për të bërë marrëveshje. Orbán kundërshton veçanërisht qasjen “paqe përmes forcës” pasi ajo kërkon ndihmë të mëtejshme ushtarake për Kievin.
“Ka një ndarje strategjike, një çarje transatlantike midis shumicës së Evropës dhe SHBA-së nën Presidentin Trump,” tha Orbán përpara samitit, duke vendosur tonin.
Është e paqartë në këtë fazë se sa ndikim do të ketë Orbán në konkluzionet e përbashkëta të samitit, të cilat duhet të bien dakord me konsensus. Kryeministri hungarez ka një histori të lëkundjes së të drejtës së vetos vetëm për t’u hequr dorë në minutën e fundit.
Diplomatët dhe zyrtarët kanë kaluar ditët e fundit duke rregulluar përfundimet për të përshtatur të gjitha pikëpamjet, por nuk përjashtojnë skenarin në të cilin një tekst përfundimtar, me më shumë ambicie, nënshkruhet nga 26 liderë, ose 25 nëse Sllovakia i bashkohet kampit të Hungarisë.
Draft-konkluzionet e fundit të parë nga Euronews përfshijnë një referencë të shkurtër për fondin e përbashkët të propozuar nga Përfaqësuesja e Lartë Kaja Kallas për të rritur me shpejtësi furnizimet vdekjeprurëse dhe jovdekjeprurëse në Ukrainë, të cilat Hungaria ka sugjeruar se do të vendoste veton.
Deri më tani, nuk është vënë asnjë numër në planin Kallas, me spekulimet në Bruksel që shkojnë nga 10 miliardë euro deri në 40 miliardë euro.
“Iniciativa do të përmendet qartë. Ajo duhet vetëm të punohet më shumë,” tha një diplomat i lartë i BE. “Ne do të donim të shihnim një shumë (parash). Ky do të kishte qenë një sinjal shumë i qartë për Ukrainën, por edhe për të tjerët se ne po marrim përgjegjësinë tonë.”
Kundërshtimi i Orbanit përkon me shfaqjen e një “koalicioni të vullnetarëve” të përbërë nga kombe demokratike të angazhuara për të mbështetur Ukrainën gjatë dhe pas negociatave përmes garancive të sigurisë, të tilla si çizmet në tokë dhe mbrojtjen ajrore.
Franca, Danimarka dhe Suedia, si dhe vende jo anëtare të BE-së si Mbretëria e Bashkuar, Norvegjia dhe Australia, kanë shprehur tashmë një interes për t’u bashkuar me koalicionin e sapolindur. Të gjithë ata, megjithatë, kanë këmbëngulur që kontributi i tyre duhet të shoqërohet me një backstop amerikan. Trump nuk ka treguar asnjë tregues se ai do të ofronte një mbështetje të tillë, duke vendosur në vend të kësaj një marrëveshje mineralesh si një lloj parandalimi ekonomik kundër Rusisë.
“Ky është një debat që është i parakohshëm. Ne nuk kemi një marrëveshje paqeje, nuk kemi as negociata për të arritur një armëpushim. Është e parakohshme të specifikohet se çfarë duhet bërë,” tha një zyrtar i lartë i BE-së.
“Por ne nuk mund të jemi të pavëmendshëm që konteksti ka ndryshuar. Shumë nga vendet tona anëtare kanë thënë se do të ishin të gatshëm të merrnin pjesë në koalicion.”
Samiti i së enjtes do të trajtojë gjithashtu shpenzimet e mbrojtjes, bazuar në propozimin e fundit nga Ursula von der Leyen për të mobilizuar deri në 800 miliardë euro investime shtesë.
Për Brukselin, të dyja çështjet – e ardhmja e Ukrainës dhe shpenzimet ushtarake – janë bërë në thelb dy anët e së njëjtës medalje. Sigurimi i qëndrueshmërisë së Ukrainës si një demokraci sovrane dhe e qëndrueshme do t’u kërkojë vendeve anëtare të forcojnë ushtritë e tyre kombëtare për të mbajtur nën kontroll ekspansionizmin rus dhe për të garantuar një paqe të qëndrueshme.
“Nuk mund të ketë negociata që prekin sigurinë evropiane pa përfshirjen e Evropës”, thuhet në draft-konkluzionet.
“Siguria e Ukrainës, e Evropës dhe ajo globale janë të ndërthurura.”
LEXONI GJITHASHTU:
- “Paralajmërimi i fundit” ndaj Hamasit, Trump kërkon lirimin e të gjitha pengjeve
- SHBA| Stuhitë e fuqishme shkaktojnë viktima dhe shkatërrime